ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

Η συμφωνία της Τουρκίας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο διήρκεσε περίπου 10 χρόνια, από το 1998 έως το 2008. Όταν το ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε την έξοδο της χώρας από το ΔΝΤ και το τέλος των συνομιλιών για σύναψη νέου δανείου, δήλωσε με στόμφο ότι «η Τουρκία σήμερα μπορεί να στηριχθεί στα πόδια της και δεν χρειάζεται εξωτερική χρηματοδότηση». Έτσι μετά την σταθεροποίηση της οικονομίας της η Τουρκία, διέκοψε τις διαπραγματεύσεις και ακολούθησε άλλες λύσεις, υιοθετώντας διαφορετικά μέτρα από εκείνα τα οποία εισηγείτο το ΔΝΤ.

Σήμερα η Ελλάδα βρίσκεται περίπου στη θέση στην οποία βρισκόταν η Τουρκία στη δεκαετία του 1990, με τη διαφορά ότι η χώρα μας αποτελεί μέλος της ευρωζώνης, αλλά και ότι η Τουρκία από τον εφιάλτη της δικής της οικονομικής κρίσης έφτασε στην 16η θέση της G20, κάτι το οποίο δεν είναι βέβαιο αν θα συμβεί ποτέ σε ότι έχει να κάνει με την πορεία της Ελλάδας από εδώ και πέρα.

Αυτοπεποίθηση

Η Τουρκία πλέον είναι μία χώρα με αυξημένη εθνική αυτοπεποίθηση, με ισχυρή κυβέρνηση, η οποία έχει παγιώσει την πολιτική της κυριαρχία μετά και την τελευταία εκλογική νίκη του Ταγίπ Ερντογάν με ποσοστό της τάξης του 50%, με ισχυρή οικονομία, με εντυπωσιακούς δείκτες ανάπτυξης, με ενισχυμένη την διεθνή θέση της και αναβαθμισμένο το γεωπολιτικό της ρόλο.

Ο Τούρκος πρωθυπουργός είναι πολιτικά κυρίαρχος, έχει θέσει ως στόχο τη Συνταγματική αναθεώρηση, έχει καταφέρει ισχυρά πλήγματα στο «βαθύ» κοσμικό κράτος έχει μετατοπίσει το κέντρο βάρους της εξωτερικής πολιτικής από το Αιγαίο στα ανατολικά και στα νοτιοανατολικά σύνορα της χώρας του και στη Μέση Ανατολή, ενώ ακόμη επιδιώκει σταθερά τη σύσφιγξη των σχέσεων με τον ισλαμικό κόσμο και, κυρίως, με το Ιράν, με τη Χεζμπολάχ και με τη Χαμάς δημιουργώντας προβληματισμό στη Δύση. Το πλέον ενδεικτικό στοιχείο των κατευθύνσεων της Τουρκίας στην εξωτερικής της πολιτική είναι η πλήρης διάρρηξη των σχέσεων με το Ισραήλ.

Από την άλλη η Ελλάδα βιώνει σήμερα τη μεγαλύτερη κρίση των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών. Οι συνέπειες της διόγκωσης του χρέους και της σφοδρής οικονομικής κρίσης η οποία σαρώνει τα πάντα έχουν αντανάκλαση στην πολιτική ζωή και στη λειτουργία του κοινωνικού ιστού, αλλά και στη διεθνή θέση της χώρας.

Οι οικονομικές, αλλά και οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα, όπως είναι φυσικό δεν περνούν απαρατήρητες στην Τουρκία, η οποία επιδιώκει να εξελιχθεί σε πανίσχυρο περιφερειακό πυλώνα στο ευρύ γεωγραφικό πλαίσιο της ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, αλλά και να διαδραματίσει στο μέλλον ρόλο παγκόσμιας δύναμης.

Η μειωμένη αυτοπεποίθηση της Ελλάδας, αυξάνει την αυτοπεποίθηση της Τουρκίας, η οποία φιλοδοξεί να γίνει τα επόμενα χρόνια μία από τις δέκα ισχυρότερες οικονομίες στον κόσμο. Εκείνο, το οποίο πρέπει πάντοτε να σημειώνεται επίσης, είναι το γεγονός ότι οικονομική κατάρρευση και η πολιτική και κοινωνική κρίση στην Ελλάδα βελτιώνουν τις προϋποθέσεις ανάδειξης της Τουρκίας σε περιφερειακή δύναμη στην περιοχή, αφού πλέον δίνεται η δυνατότητα στη γειτονική χώρα να αναδειχθεί σε μοναδικό «παίχτη» στον γεωγραφικό χώρο, ο οποίος περιλαμβάνει τις δύο ακτές του Αιγαίου και τα Βαλκάνια, όπου ήδη εδώ και καιρό έχει διαπιστωθεί εντυπωσιακή διείσδυση τουρκικών κεφαλαίων.

Η ισχυροποίηση της τουρκικής οικονομίας συνεπάγεται την αύξηση της επιρροής της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή, η οποία αντιστοιχεί στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας του 17ου αιώνα. Η ολική επαναφορά της Τουρκίας σε αυτό το ευρύ γεωγραφικό πλαίσιο το οποίο περιλαμβάνει τα εδάφη μίας ευρύτατης περιοχής, η οποία εκτείνεται από τη βόρεια Αφρική μέχρι το νότιο Καύκασο και από τη βαλκανική χερσόνησο μέχρι τη Μέση Ανατολή, θα επιτευχθεί μέσω της οικονομικής διείσδυσης.

Παλαιότερη μελέτη του γνωστού αμερικανικού think tank Strarfor Global Intelligence ήταν εκείνη, η οποία παρουσίαζε μελλοντικό χάρτη της σφαίρας επιρροής της Τουρκίας, ο οποίος περιελάμβανε την Ελλάδα και την Κύπρο και προέβλεπε ότι στα επόμενα χρόνια η Τουρκία θα κατατάσσεται στις δέκα ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου. Αυτές τις φιλοδοξίες τις έχουν προβάλλει τόσο ο Τούρκος πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν, όσο και ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου, δίνοντας ακόμη μικρότερο χρονικό ορίζοντα, δηλαδή μέχρι το 2023, την χρονολογία συμπλήρωσης 100 χρόνων από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας.

Διείσδυση

Ένας από τους αντικειμενικούς σκοπούς της Τουρκίας σε ότι έχει να κάνει με την Ελλάδα στην παρούσα συγκυρία είναι η εφόρμηση της διασυνδεμένης με τα ανώτατα κλιμάκια της ισλαμικής κυβέρνησης οικονομικής ελίτ στην ελληνική αγορά με τέτοιο τρόπο ώστε Τούρκοι επενδυτές να αγοράσουν, όπως λέγεται, «φθηνά», εξαιτίας των ευνοϊκών προϋποθέσεων που δημιουργεί για αυτούς η οικονομική κρίση στην Ελλάδα.

Άμεση προτεραιότητα για Τούρκους επενδυτές φαίνεται ότι είναι τα λιμάνια, εκτάσεις γης, κυρίως νησιά, αλλά και τράπεζες.

Στις 25 Μαΐου η ολλανδική εφημερίδα «De Pers», δημοσίευε στο πρωτοσέλιδό της μία φωτογραφία, προϊόν φωτομοντάζ, η οποία απεικόνιζε μία τουρκική σημαία να κυματίζει στην κορυφή του τρούλου μίας εκκλησίας στην Σαντορίνη, ενώ όπως ανέφερε το σχετικό ρεπορτάζ «Τούρκοι επενδυτές βρίσκουν ελκυστικές επενδύσεις στην Ελλάδα εν όψει πτώχευσης». Σχεδόν ταυτόχρονα η τουρκική εφημερίδα Ραντικάλ αποκάλυπτε η μεγάλη τουρκική εταιρεία Limak Holding, έχει εκδηλώσει έντονο ενδιαφέρον για τα λιμάνια του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης. Η ελληνική έκδοση του τουρκικού κρατικού ειδησεογραφικού δικτύου TRT δημοσίευσε ένα άρθρο, το οποίο ανέφερε ότι η εγγυοδοσία με δημόσια γη για την διάσωση της ελληνικής οικονομίας συνιστά «Οθωμανική Φόρμουλα».

Το περασμένο φθινόπωρο ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου, είχε αποκαλύψει ότι «Κάνουμε μπίζνες με την Ελλάδα», ενώ την ίδια περίοδο ο υπουργός Επικρατείας της Τουρκίας, Εγκεμέν Μπαγίς πραγματοποιούσε μπαράζ δηλώσεων αναφορικά με το ενδεχόμενο συνεκμετάλλευσης στο Αιγαίο.

Πιο πρόσφατα ακόμη δύο άλλοι υπουργοί Επικρατείας της Τουρκίας ο Φαρούκ Τσελίκ και ο Μπουλέντ Αρίντς προχώρησαν σε απαξιωτικά σχόλια για την οικονομική κατάσταση της Ελλάδας. Ο μεν πρώτος δήλωσε ότι «Αυτοί οι οποίοι έδωσαν τη χώρα τους σε μεσίτες, που την έριξαν στο σημείο να κρεμάσουν πωλητήριο για να γλιτώσουν τα χρέη τους, δεν έχουν κανένα δικαίωμα να μιλούν για την Τουρκία» και ο δεύτερος ότι οι Έλληνες «Σε λίγο θα ανοίξουν μαντήλι, για να ζητιανεύουν».

Πριν από τις εκλογές της 12ης Ιουνίου στην Τουρκία, ο Μπουλέντ Αρίντς τόνιζε σε δηλώσεις του ενώπιον εργατών στην Προύσα ότι «Τούρκοι αγοράζουν ελληνικά νησιά» και αναρωτήθηκε σε σχέση με την Ελλάδα και το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, αλλά και την εγγυοδοσία με δημόσια γη «πως είναι δυνατόν μία χώρα να πουλά την ίδια της την Πατρίδα;» . Ταυτόχρονα ο πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας Αμντουλάχ Γκιούλ δήλωνε ότι «Η Ελλάδα είναι έτοιμη να χρεοκοπήσει».

Τράπεζες και επιχειρήσεις

Μεγάλο ενδιαφέρον έχει αποκτήσει η προσπάθεια διείσδυσης της Τουρκίας στον ελληνικό τραπεζικό τομέα. Από τo 2006, όταν η Εθνική Τράπεζα εξαγόρασε την τουρκική Finansbank έχουν περάσει μόλις πέντε χρόνια, αλλά έχουν συμβεί πολλά. Οι ελληνικές τράπεζες εξακολουθούν και δραστηριοποιούνται στη γειτονικό χώρα, αλλά πλέον η Τουρκία πατά πιο γερά στα πόδια της, ενώ η ελληνική οικονομία δείχνει να καταρρέει.

Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2009 η τουρκική εφημερίδα «Ραντικάλ» έθετε το ερώτημα, αν Τούρκοι επενδυτές θα έπρεπε να αγοράσουν ελληνικές τράπεζες ή να γίνουν συνέταιροι σε αυτές.

Πλέον η τουρκική τράπεζα Ziraat, η οποία έχει αναπτύξει ευρύτατα τη δραστηριότητά της στη Θράκη, έχει προχωρήσει ήδη στη διάθεση 664 εκατ. ευρώ για την χορήγηση δανείων, δεδομένου ότι οι ελληνικές τράπεζες ακολουθούν πιο «σφιχτή» πολιτική δανειοδοτήσεων. Το καλοκαίρι του 2010 η τουρκική εφημερίδα «Σαμπάχ», αναφερόταν στο τουρκικό ενδιαφέρον για την εξαγορά ποσοστού της Αγροτικής Τράπεζας, όταν είχε διαπιστωθεί η αποτυχία της Αγροτικής στο πλαίσιο των stress tests, ενώ την ίδια περίοδο ο διευθύνων σύμβουλος της επενδυτικής τράπεζας USER Corp, Erol User, δήλωνε στο πρακτορείο Reuters, ότι «δύο ελληνικές τράπεζες αναζητούν αγοραστές που θα μπορούσαν να προέρχονται από την Τουρκία».

Σε εκείνη επίσης τη χρονική συγκυρία ο διευθύνων σύμβουλος της Ziraat Bankasi Can Akin Caglar δήλωνε, ότι είχαν υπάρξει επαφές με ελληνικές τράπεζες για την πιθανότητα εξαγοράς ενώ ο ίδιος πριν από λίγο καιρό ανέφερε ότι η Ziraat είναι έτοιμη να ανοίξει υποκαταστήματα σε ολόκληρη την Ελλάδα επαναλαμβάνοντας ότι «Μπορεί να κάνουμε μεγαλύτερα βήματα, όπως η αγορά τράπεζας, αλλά δεν ξέρω εάν μπορεί να γίνει αυτό στην Ελλάδα, υπάρχουν ερωτηματικά».

Πριν από λίγες ημέρες ήρθαν επίσης στο φως πληροφορίες, οι οποίες αναφέρουν ότι η Ziraat είναι έτοιμη να αγοράσει το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Πάντως, και ενώ πάγιο επιχείρημα της τουρκικής πλευράς προς την Αθήνα, είναι η άρση των γραφειοκρατικών εμποδίων για ανάπτυξη τουρκικών επενδύσεων, ήδη τουρκικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Χαρακτηριστικές υπήρξαν οι δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Βιομηχανίας και Εμπορίου Νιχάτ Εγκιούν τον περασμένο Ιανουάριο, ο οποίος κάλεσε τους Τούρκους επιχειρηματίες να επενδύσουν στην Ελλάδα, ενώ ζήτησε παράλληλα από την Αθήνα να άρει τα γραφειοκρατικά εμπόδια, που λειτουργούν αποτρεπτικά για την ανάπτυξη των τουρκικών επιχειρήσεων στην χώρα μας.