ΗΠΑ: Πώς ακούγεται ο φορολογικός συντελεστής του 85%;

Από τον Dan Beucke Να κάτι που θα ξεσήκωνε τον Αμερικανό ακτιβιστή Grover Norquist: η μελέτη ομάδας διακεκριμένων οικονομολόγων καταλήγει στο συμπέρασμα πως ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής για τα εισοδήματα στις ΗΠΑ θα μπορούσε να αυξηθεί έως το 83%, χωρίς να επηρεάσει κανέναν πλην των βαθύπλουτων. Η πρότασή τους, που σίγουρα θα ρίξει λάδι στον πολιτικό διάλογο για τα άνισα εισοδήματα, είναι οιαυξήσεις των αμοιβών των πολύ εύπορων Αμερικανών να αντανακλά το βαθμό τη δίψα τους για αποκόμιση οφέλους και όχι τη βελτίωση της παραγωγικότητας. Ο Thomas Piketty της Σχολής Οικονομικών του Παρισιού, ο Emmanuel Saez του Μπέρκλεϊ και η Stefanie Stantcheva του ΜΙΤ καταλήγουν σε αυτά τα συμπεράσματα έχοντας προηγουμένως αμφισβητήσει πως η μείωση των φόρων σε πολλές χώρες μετά τη δεκαετία του 1970 είχε πραγματική επίδραση στην αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Οι οικονομολόγοι συμπεραίνουν πως, χώρες που έχουν πραγματοποιήσει μεγάλες περικοπές στους φορολογικούς συντελεστές, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο ή οι ΗΠΑ δεν έχουν σημειώσει σημαντικά υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης σε σύγκριση με τις χώρες που δεν άσκησαν ανάλογη πολιτική, όπως η Γερμανία ή η Δανία." Αυτό που στην πραγματικότητα παρουσιάζει ισχυρή συσχέτιση είναι οι μειούμενοι φορολογικοί συντελεστές και το ποσοστό των προ φόρων εισοδήματος που κατέχει το πιο πλούσιο 1% -το οποίο έχει υπερδιπλασιαστεί στις ΗΠΑ, ξεπερνώντας το 20% στο διάστημα των τελευταίων 40 ετών. Οι Piketty, Saez και Stantcheva παραθέτουν τρεις πιθανές εξηγήσεις για το τι συμβαίνει μετά από μια μείωση των φορολογικών συντελεστών: 1) οι πλούσιοι εργάζονται πιο σκληρά 2) κρύβουν μικρότερο ποσοστό του εισοδήματός τους από την κυβέρνηση 3) διαπραγματεύονται πιο σκληρά για υψηλότερες αμοιβές. Εν συντομία, οι συντάκτες της έκθεσης εγκρίνουν την τρίτη επιλογή. Υποστηρίζουν ότι "τα στελέχη μπορούν να λαμβάνουν υπερβολικές αμοιβές εάν έχουν εδραιώσει καλά τη θέση τους και μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη δύναμή τους να επηρεάζουν τις επιτροπές αποζημίωσης." Οι οικονομολόγοι υποδεικνύουν πως οι πολιτικοί θα πρέπει να βρουν το θάρρος να αντιμετωπίσουν την εισοδηματική ανισότητα και τα ομοσπονδιακά ελλείμματα, αντιστρέφοντας τις προσπάθειες 30 ετών των Ρεπουμπλικανών να μειώσουν τους φόρους εισοδήματος. Ο σημερινός ανώτατος φορολογικός συντελεστής του 35% είναι ο χαμηλότερος από το 1992. Πριν από την πρώτη θητεία του Ρόναλντ Ρήγκαν, το ποσοστό δεν είχε ποτέ -από το 1935- υποχωρήσει κάτω του 70%. Όπως το θέτουν οι οικονομολόγοι: Μέχρι τη δεκαετία του 1970, τόσο η πολιτική ηγεσία όσο και η κοινή γνώμη πιθανώς θεωρούσαν -καλώς ή κακώς- ότι στην κορυφή της εισοδηματικής κλίμακας, οι μισθολογικές αυξήσεις αντικατόπτριζαν κατά κύριο λόγο την απληστία ή άλλες κοινωνικά αλόγιστες δραστηριότητες και όχι τον παραγωγικό εργασιακό μόχθο. Αυτός είναι ο λόγος που ήταν σε θέση να ορίζουν οριακούς φορολογικούς συντελεστές της τάξης του 80% στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η επανάσταση των Ρήγκαν/Θάτσερ κατάφερε να καταστήσει έκτοτε τα υψηλότατα αυτά επίπεδα φορολογικών συντελεστών ως αδιανόητα για εμάς σήμερα. Αλλά μετά από δεκαετίες αυξανόμενης συγκέντρωσης εισοδήματος που έχει οδηγήσει σε μέτρια ανάπτυξη από τη δεκαετία του ‘70 και μια Μεγάλη Ύφεση που προήλθε από υπερβολές και ακρότητες στον οικονομικό τομέα, οι επαναστάσεις των Ρήγκαν και Θάτσερ αρχίζουν ίσως να επανεξετάζονται... Με υψηλότερη συγκέντρωση εισοδήματος, τα κορυφαία εισοδήματα έχουν περισσότερους οικονομικούς πόρους για να επηρεάζουν τις κοινωνικές αντιλήψεις (μέσω των think tanks και των μέσων ενημέρωσης) και τις πολιτικές (μέσω του lobbying), δημιουργώντας έτσι μια αναστροφή της αιτιότητας μεταξύ εισοδηματικής ανισότητας, αντιλήψεων και πολιτικών. Ελπίζουμε ότι οι οικονομολόγοι μπορούν να ρίξουν φως σε αυτές τις σκέψεις βασιζόμενοι στην επιστημονική θεωρητική και εμπειρική ανάλυση. Αυτός είναι ένας διακριτικός τρόπος για να πει κανείς ότι οι πλούσιοι βγάζουν πολύ περισσότερα από όσα αξίζουν και έχουν χρησιμοποιήσει τον πλούτο αυτό για να πείσουν τους υπόλοιπους από εμάς ότι τον δικαιούνται.