ΨΑΧΝΟΝΤΑΣ ΔΟΥΛΟΥΣ

Η αύξηση των μισθών -από κοινού με τις νομισματικές διακυμάνσεις και το υψηλό κόστος καυσίμων- ροκανίζουν το πάλαι πότε ασύγκριτο πλεονέκτημα των «κινεζικών τιμών», οδηγώντας χιλιάδες ιδιοκτήτες εργοστασίων μακριά από το Δέλτα του ποταμού Περλ.

Πολλά έχουν γραφτεί για τον υπερδιπλασιασμό των μισθών στο εργοστάσιο της Foxconn (2317:TT) στην πόλη Shenzhen. Η Foxconn είναι η μεγαλύτερη κατασκευάστρια ηλεκτρονικών ειδών και παράγει, μεταξύ άλλων, iPhones και iPads της Apple (AAPL), ενώ απασχολεί 920.000 άτομα μόνο στην Κίνα.

"Κανείς μπορεί να μιλήσει για ένα κόσμο προ-και μετα-Foxconn," λέει ο Victor Fung, πρόεδρος της Li & Fung (494:HK), του κινεζικού κολοσσού που προμηθεύει εταιρείες όπως η Wal-Mart (WMT). "Τόσο σημαντική είναι η Foxconn."

Οι μισθολογικές αυξήσεις στην εταιρεία είναι δραματικές. Η ανάλυσή μας δείχνει ότι, από τον Φεβρουάριο, ο κατώτατος μισθός έχει αναρριχηθεί πάνω από 20% σε 20 κινεζικές περιοχές, ενώ σε ορισμένες περιοχές -όπως στην Sichuan- η αύξηση φτάνει το 30%.

Σε ένα από τα εργοστάσια στην επαρχία Guangdong που προμηθεύει την Honda (HMC), οι μισθοί έχουν καταγράψει εντυπωσιακή αύξηση 47%. Όλα αυτά είναι άσχημα νέα για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον παγκόσμιο κόμβο παραγωγικής δραστηριότητας, ενώ τα διοικητικά στελέχη θα πρέπει να έχουν κατά νου ότι η διψήφια ετήσια μισθολογική αύξηση -αν όχι στην κλίμακα που παρατηρήθηκε αυτό το έτος- είναι εδώ για να μείνει.

Από μια άλλη σκοπιά ωστόσο, ο πληθωρισμός των μισθών παρέχει στις εταιρείες μια μοναδική για αυτή τη γενιά ευκαιρία να επανεξετάσουν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουν την παγκόσμια παραγωγή- πράγμα που καλύτερα να γίνει νωρίτερα παρά αργότερα.

Προς τι όμως η βιασύνη; Ούτως ή άλλως, οι αυξήσεις των μισθών στην Κίνα δεν είναι κάτι καινούριο. Από το 1990 αυξάνονται κατά μέσο όρο 13% ετησίως σε δολάρια ΗΠΑ και 19% ετησίως κατά τα τελευταία πέντε χρόνια.

Αντισταθμίζεται η αύξηση της παραγωγικότητας

Δύο είναι οι σημαντικότεροι λόγοι που η κατάσταση διαφέρει αυτή τη φορά. Ο πρώτος αφορά την παραγωγικότητα. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 ετών, η ενίσχυση της παραγωγικότητας ήταν σε γενικές γραμμές ευθυγραμμισμένη με τις αυξήσεις των μισθών, αναιρώντας την επίδρασή τους. Οι αυξήσεις των αποδοχών προήλθαν από μία πολύ χαμηλή βάση, επομένως, ενώ οι μέσοι μισθοί σημείωσαν αύξηση 19% ανά έτος την περίοδο 2005-2010, αυτό αντιστοιχούσε μόνο σε 260 δολάρια το μήνα ανά εργαζόμενο, ποσό που θα μπορούσε να αντισταθμιστεί με ένα αποτελεσματικότερο σύστημα παραγωγής ή με την στροφή σε φθηνότερες πηγές για εξαρτήματα και υλικά.

Αν το κόστος της εργασίας εξακολουθήσει, ωστόσο, να αυξάνεται κατά 19% ετησίως για άλλα πέντε χρόνια, οι μηνιαίες αποδοχές θα αυξηθούν κατά 623 δολάρια το μήνα, σύμφωνα με εκτιμήσεις της BCG. Η αύξηση αυτή θα διοχετευτεί στην οικονομία με τη μορφή υψηλότερων τιμών για εξαρτήματα, επιχειρηματικές υπηρεσίες, διακίνηση εμπορευμάτων, καθώς και προσωπικό.

Ο δεύτερος λόγος αφορά τις κοινωνικές αλλαγές. Μέχρι τώρα, ήταν εύκολο να δελεάσεις ένα φαινομενικά απεριόριστο αριθμό νέων, χαμηλόμισθων εργαζομένων να μετακινηθούν προς τις πλουσιότερες παράκτιες περιοχές παρέχοντάς τους φθηνή στέγαση σε κοιτώνες μέχρι να εξοικονομήσουν αρκετά για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους και στις οικογένειές τους. Στο μέλλον, όμως, οι εργαζόμενοι νέοι θα είναι πιο δύσκολο να «στρατολογηθούν». Αυτό εν μέρει διότι θα υπάρχουν λιγότεροι από αυτούς: λόγω της πολιτικής του ενός παιδιού στη χώρα, ο αριθμός των Κινέζων ηλικίας 15 έως 29 θα αρχίσει να υποχωρεί το 2011. Επιπλέον, με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου σε ολόκληρη την Κίνα, μικρότερο μέρος του σημερινού νεαρού πληθυσμού των αγροτικών περιοχών θα θελήσει να μετακινηθεί σε παράκτιες περιοχές για να μοχθεί 60 ώρες την εβδομάδα σε ένα εργοστάσιο συναρμολόγησης, ζώντας σε στενούς κοιτώνες.

Πού η εργασία είναι φθηνότερη

Τί μπορούν λοιπόν να κάνουν οι CEOs σε αυτό το ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον; Μια ενστικτώδης αντίδραση είναι να ψάξουν αλλού για φθηνότερα εργατικά χέρια. Αλλά αυτή είναι μία κοντόφθαλμη άποψη που θα παρέχει-στην καλύτερη περίπτωση-μια βραχυπρόθεσμη λύση. Οι μισθοί αυξάνονται παντού στην Κίνα, και ενώ ορισμένες εταιρείες κατέφυγαν σε γειτονικές χώρες, όπως το Βιετνάμ, η εργασία εκεί δεν είναι στην πραγματικότητα ευκαιρία.

Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα εργοστάσιο στο Βιετνάμ, όπου οι μισθοί των 80 ¢ ανά ώρα είναι 31% χαμηλότεροι από ό,τι στην Κίνα. Φαινομενικά μοιάζει με μια καλή συμφωνία, αλλά αν συνυπολογιστεί η διαφορά στα ποσοστά παραγωγικότητας, το πλεονέκτημα σε επίπεδο κόστους από το εργοστάσιο του Βιετνάμ μειώνεται στο 14%.

Επιπλέον, δεν θα πάρει πολύ καιρό μέχρι οι νεαροί Βιετναμέζοι να απαιτήσουν ίδια μεταχείριση με τους κινέζους ομολόγους τους. Νέα έρευνα της BCG δείχνει ότι οι ελπίδες και οι προσδοκίες της νέας γενιάς είναι εξαιρετικά παρόμοιες, είτε στην Κίνα, την Ινδία, την Ινδονησία, ή η Βραζιλία.

Μια άλλη επιλογή είναι να παραμείνουν στην Κίνα στοχεύοντας σε μεγαλύτερη αύξηση της παραγωγικότητας. Η χώρα εξακολουθεί να έχει την παραγωγική δυναμικότητα, την υποδομή, το ειδικευμένο εργατικό δυναμικό, και την εμπειρία διαχείρισης που χρειάζεται για να παραμείνει ανταγωνιστική στο μέλλον. Πιστεύουμε ότι υπάρχει ακόμη πολύς χώρος για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας στα κινεζικά εργοστάσια με φθηνές μεθόδους παραγωγής, περισσότερη αυτοματοποίηση και στενότερη συνεργασία με τους προμηθευτές, αν και αυτό θα απαιτεί από τις εταιρείες να είναι δημιουργικές, ευέλικτες, και τολμηρές στις επενδυτικές τους αποφάσεις.

Παραμένοντας στην Κίνα, οι εταιρείες θα μπορούν επίσης να εξυπηρετήσουν την ταχέως αναπτυσσόμενη εγχώρια καταναλωτική αγορά. Η χώρα είναι ήδη η μεγαλύτερη αγορά στον κόσμο για κινητά τηλέφωνα και ο δεύτερος μεγαλύτερος αγοραστής υπολογιστών και λευκών συσκευών. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, ο αριθμός των νοικοκυριών που κερδίζουν 6.000 δολάρια έως 15.000 δολάρια το χρόνο θα αυξηθεί περισσότερο από 40%, στα 135 εκατ., μέχρι το 2020. Τα νοικοκυριά με εισόδημα 15.000 δολαρίων και άνω θα πενταπλασιαστούν σχεδόν στα 65 εκατ.