Για να συνεχίσει να αναπτύσσεται με τους σημερινούς ρυθμούς η Κίνα χρειάζεται απρόσκοπτη πρόσβαση σε ενέργεια, πρώτες ύλες και αγαθά. Με κινητήρια δύναμη τα συναλλαγματικά αποθέματα 2,5 τρισ. δολαρίων που διαθέτει εδώ και μια πενταετία τρέχει σ' έναν μαραθώνιο άμεσων επενδύσεων στις πέντε ηπείρους, με ιδιαίτερη προτίμηση στην εξόρυξη πετρελαίου, αερίου και ορυκτών, αλλά και στις εμπορευματικές μεταφορές, όπως καταδεικνύει το ενδιαφέρον της για την Ελλάδα. Η μηχανή είναι ακόρεστη. Η Κίνα αντιμετωπίζει τον πλανήτη σαν ένα τεράστιο επενδυτικό σούπερ μάρκετ. Και οι χώρες συνωστίζονται για μια προβεβλημένη θέση στα ράφια του...Tο ιδιότυπο μείγμα κομμουνισμού και καπιταλισμού, που αποτελεί το κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα της σύγχρονης Κίνας, την οδηγεί σε αλματώδη ανάπτυξη με στόχο την εξέλιξη της στην υπερδύναμη του 21ου αιώνα. Η Κίνα έχει ανάγκη από μια κινητήρια δύναμη που θα βοηθήσει στην περαιτέρω ανάπτυξη της οικονομίας της και παραπέμπει στον συνδυασμό αύξησης της εσωτερικής κατανάλωσης και ανόδου της παραγωγικότητας. Η πολιτική της «κοινωνίας της αρμονίας», που εμπνεύστηκε ο πρόεδρος της Κίνας Χου Ζιντάο για να περιορίσει τις ανισότητες μεταξύ κέντρου και περιφέρειας, αποτελεί σημείο αναφοράς της ανάπτυξης και εξέλιξης της χώρας. Η ανάπτυξη αυτή, όμως, έχει οδυνηρές επιπτώσεις σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο: αστικοποίηση, κοινωνική υποβάθμιση των αγροτών και των εργατών και ένα όλο και μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών.
Η αναπτυξιακή κινεζική μηχανή απαιτεί την ικανοποίηση των τεράστιων αναγκών του 1,34 δισεκατομμυρίου πληθυσμού της χώρας για να μπορέσει να συνεχίσει τη μαζική κατανάλωση και παραγωγή βιομηχανικών προϊόντων και να βελτιώσει τις καθημερινές συνθήκες διαβίωσής τους σε σύγκριση με τα πρότυπα των κρατών της Δύσης. Η Κίνα θέλει να συνεχίσει να εξάγει μεγάλες ποσότητες καταναλωτικών προϊόντων για να μπορέσει να διατηρήσει τη δεσπόζουσα θέση της στις παγκόσμιες εξαγωγές.
Εισαγωγές πετρελαίου
Το Πεκίνο θεωρεί την εξασφάλιση ενεργειακών πόρων βασικό συστατικό για την υλοποίηση των οικονομικών και αναπτυξιακών πολιτικών του. Έτσι, επιδιώκει να διασφαλίσει συμβόλαια προμήθειας πετρελαίου σε όλο τον κόσμο. Το 2004, οι κινεζικές εισαγωγές πετρελαίου ανήλθαν σε 3,40 εκατ. βαρέλια την ημέρα (m/bd), το 2009 προσέγγισαν τα 7,85 m/bd και υπολογίζεται ότι θα φτάσουν τα 9,60 m/bd έως το τέλος του 2010. Αναλυτές εκτιμούν ότι οι κινεζικές εισαγωγές πετρελαίου αναμένεται να φτάσουν τα 11,40 m/bd μέχρι το 2015, τα 13,50 m/bd έως το 2020 και τα 16,10 m/bd μέχρι το 2025.
Το φυσικό αέριο είναι και αυτό ένα απαραίτητο ενεργειακό αγαθό για την Κίνα, και σε αυτό το πλαίσιο η αντίστοιχη κινεζική κρατική εταιρεία σύναψε ένα συμβόλαιο τριάντα ετών με τον ρωσικό ενεργειακό κολοσσό Gazprom για 30 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως. Η κατανάλωση φυσικού αερίου θα φτάσει το 10% της ετήσιας κινεζικής κατανάλωσης ενέργειας έως το 2020, από το σημερινό ποσοστό του 3,9%. Το 2011, η χώρα αναμένεται να εισαγάγει 17 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου από κράτη της Κεντρικής Ασίας μέσω ενός αγωγού που έχει σχεδιαστεί για να συνδέσει την Κίνα με τα αποθέματα της Κασπίας Θάλασσας. H Κίνα έχει ανάγκη, ωστόσο, και από άλλες πρώτες ύλες και αγαθά. Για την ακρίβεια, έχει ανάγκη σχεδόν από οτιδήποτε παρέχει το υπέδαφος ή παράγει η ανθρωπότητα.
Κινητήρια δύναμη είναι η απίστευτη ρευστότητα που διαθέτει. Το Πεκίνο διαθέτει τουλάχιστον 2,5 τρισ. δολ, σε συναλλαγματικά αποθέματα, και τα περισσότερα από αυτά καταλήγουν σε αμερικανικά ομόλογα, τη μόνη μεγάλη αγορά που μπορεί να τα απορροφήσει. Μέχρι στιγμής, οι κινεζικές επενδύσεις σε μεγάλο βαθμό προσανατολίζονται προς τη Δύση. Το πρώτο μισό του 2010 καταγράφηκε μια δραστηριότητα με μεγάλες κινεζικές επενδύσεις και συμβόλαια στον τομέα της μηχανικής που ξεπέρασε τα 45 δισ. δολ.
Στη Λατινική Αμερική
Οι επενδύσεις του Πεκίνου έχουν, όμως, επεκταθεί σε περιοχές της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής, με βασικό στόχο τα ενεργειακά αποθέματά τους. Τα συμφέροντα της Κίνας στη Λατινική Αμερική υπακούουν κυρίως στις ανάγκες της για προμήθεια σιδηρομεταλλευμάτων, χαλκού, χάλυβα, σόγιας και φυσικά για «μαύρο χρυσό». Η άλωση της αγοράς της Λατινικής Αμερικής -της αποκαλούμενης και «πίσω αυλής» των ΗΠΑ- ξεκίνησε το 2005. Κάποιες σημαντικές επενδυτικές κινήσεις της Κίνας σε χώρες της Λατινικής Αμερικής καταγράφονται από το πρακτορείο ειδήσεων Reuters με τον εξής καταιγιστικό ρυθμό:
Τον Ιανουάριο του 2005 η κινέζικη εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου υπέγραψε συμφωνία με την Cubapetroleo, κρατική εταιρεία τη Κούβας για κοινή παραγωγή πετρελαίου. Ένα μήνα αργότερα του ίδιου έτους, η κινέζικη εταιρεία MinmetalsCorporation έκανε συμφωνία για να επενδύσει αρχικό ποσό 550 εκατ. δολ., που τελικά ανήλθε σε 2 δισ. δολ. για ένα κοινό εγχείρημα με την εταιρεία της Χιλής Codelco. Ακολούθως, τον Σεπτέμβριο του 2005, η κινεζική Shengli International Petroleum Development υπέγραψε ένα σύμφωνο πλαισίου με την κρατική εταιρεία Yacimientos Petroliferos Fiscales Bolovianos για επένδυση 1,5 δισ. δολ. σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο της Βολιβίας. Τον Ιούνιο του 2007, η Peru Copper Inc του Περού συμφώνησε να εξαγοραστεί από την κρατική κινέζικη εταιρεία Aluminum Corp -μετρητοίς- με το ποσό των 792 εκατ. δολ. Τον Μάιο του 2009, η κινεζική China Development Bank ανακοίνωσε ότι θα δανείσει 10 δισ. δολ. στην κρατική εταιρεία της Βραζιλίας Petrobras ως αντάλλαγμα για να παρέχει στην Κίνα πετρέλαιο για την επόμενη δεκαετία. Τον Ιούλιο του 2009, η Κίνα έκανε μια συμφωνία για δάνειο 1 δισ. δολ. για πετρέλαιο με το Εκουαδόρ. Τον Σεπτέμβριο του 2009, η Βενεζουέλα υπέγραψε επενδυτική συμφωνία με την Κίνα (αξίας 16 δισ. δολ.) για τρία χρόνια ώστε να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου σε χιλιάδες βαρέλια την ημέρα στη ζώνη Ορινόκο. Τον Οκτώβριο του 2009, η κινεζική εταιρεία χάλυβα και σιδηρομεταλλευμάτων Baosteel πρότεινε να πληρώσει 1,6 δισ. δολ. για το 30% της αμερικανό-αγγλικής Minas Rio στη Βραζιλία. Τον Μάρτιο του 2010, η κινεζική CNOOC αγόρασε το 50% της εταιρείας της Bridas Holiding της Αργεντινής για 3,2 δισ. δολ.
Η αγορά της Αφρικής
Εν ολίγοις, η μηχανή δουλεύει ακατάπαυστα και μοιάζει ακόρεστη. Η άλλη μεγάλη αγορά του Πεκίνου είναι η Αφρική, όπου ο συνολικός όγκος του κινεζικού εμπορίου ανήλθε μέσα στο 2009 σε 5,1 δισ. δολ. Οι επενδύσεις στη Μαύρη Ήπειρο υπολογίζονται στο 5% των συνολικών κινεζικών διεθνών άμεσων ξένων επενδύσεων. Το Πεκίνο από το 2004 δραστηριοποιείται στην αγορά της Μαύρης Ηπείρου και έχει συνάψει συμφωνίες με τουλάχιστον επτά κράτη πλούσια σε ενεργειακά αποθέματα. Η ανοικοδόμηση της Αγκόλα, για παράδειγμα, έχει βοηθηθεί με συμφωνία τριών δανείων έναντι πετρελαίου, με βάση την οποία οι κινεζικές εταιρείες έχουν κατασκευάσει δρόμους, σιδηροδρόμους, νοσοκομεία, σχολεία και συστήματα υδροδότησης. Η Νιγηρία υιοθέτησε το ίδιο μοντέλο για να χρηματοδοτηθούν έργα που χρησιμοποιούσαν το φυσικό αέριο για την παραγωγή ενέργειας. Οι κινεζικές εταιρείες χτίζουν υδροηλεκτρικά εργοστάσια στη Δημοκρατία του Κονγκό (πληρώνονται σε πετρέλαιο) και ένα στην Γκάνα (με αντάλλαγμα κόκκους καφέ).Το Πεκίνο επιδιώκει, σύμφωνα με το Foreign Affairs, να δημιουργήσει εμπορικές και οικονομικές ζώνες συνεργασίας στην Αφρική. Τέτοιες ζώνες που έχουν ήδη τεθεί σε λειτουργία βρίσκονται δύο στη Νιγηρία, μία στην Αίγυπτο, μία στην Αιθιοπία, μία στον Άγιο Μαυρίκιο και μία στη Ζάμπια. Οι ειδικές οικονομικές ζώνες αποτελούσαν ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της ανάπτυξης της Κίνας, που σήμερα διαθέτει πάνω από εκατό τέτοιες περιοχές στον πλανήτη.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα δεν βιάζεται για τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις
Η ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας (ΚΚΚ) συνειδητοποιεί ότι η παγκοσμιοποίηση έχει αλλάξει το παιχνίδι των διεθνών ισορροπιών και αντιλαμβάνεται ότι κανένα κράτος δεν μπορεί να εκσυγχρονιστεί χωρίς να ενσωματωθεί στο σύστημα της ελεύθερης αγοράς. Οι Κινέζοι ηγέτες μπορεί να αποκαλούν εαυτούς κομμουνιστές, αλλά συμπεριφέρονται ως άψογοι καπιταλιστές. Η Κίνα έχει εξελιχθεί σε έναν βιομηχανικό κόμβο του πλανήτη, κινείται γρήγορα προς τις πιο σύγχρονες τεχνολογίες και βγάζει από τα πανεπιστήμιά της περισσότερους «κομπιουτεράδες» κάθε χρόνο απ' ότι οι ΗΠΑ. Το μέγεθος της κινεζικής οικονομίας έχει τετραπλασιαστεί από τότε που άρχισαν οι μεταρρυθμίσεις της αγοράς, στα τέλη της δεκαετίας του '70, και εκτιμάται ότι θα διπλασιαστεί μέσα στην επόμενη δεκαετία. Τα επόμενα δεκαπέντε χρόνια, σύμφωνα με αναλυτές, το ποσοστό των Κινέζων πολιτών με ετήσιο εισόδημα πάνω από 3.000 δολάρια θα αυξηθεί από το τωρινό 20% περίπου στο 80%.Το ΚΚΚ, έπειτα από 60 χρόνια διακυβέρνησης, δεν είναι πλέον το επαναστατικό κόμμα του Μάο που απευθυνόταν στους εργάτες και τους φτωχούς αγρότες, αλλά επιδιώκει να προσελκύσει την ελίτ απ' όλα τα κοινωνικά στρώματα. Το μείζον ερώτημα είναι αν η μεταμόρφωση της Κίνας σε οικονομία της αγοράς θα συνοδευτεί από ένα σταδιακό πέρασμα στην κλασική κοινοβουλευτική δημοκρατία. Το κυβερνών Κομμουνιστικό Κόμμα δείχνει να μη βιάζεται στο πεδίο αυτό και να αγνοεί τους επικριτές του. Μέχρι σήμερα, πάντως, έχει αποδείξει ότι δεν θέλει να γίνει στο πέρασμα των χρόνων ένας παρωχημένος κομματικός οργανισμός. Εμφανίζεται ως εγγυητής της εσωτερικής σταθερότητας, και με όπλα τη ραγδαία οικονομική ανάπτυξη, την πρόσβαση σε πηγές ενέργειας και πρώτων υλών και την ήπια εξωτερική πολιτική χτίζει την υπερδύναμη των επόμενων δεκαετιών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου