1)Η χρεοκοπία ήταν η καλύτερη επιλογή που μας έμεινε...
Τα παιδικά μου χρόνια τα πέρασα μακριά από την Ελλάδα, καθώς η οικογένεια μου ήταν ανεπιθύμητη να επιστρέψει εδώ, από τη χούντα που κυβερνούσε τον τόπο τότε.
Όταν κατέρρευσε η χούντα και επιστρέψαμε στην Ελλάδα, έμαθα πως κάποιος μακρινός συγγενής που διέμενε στην ίδια πόλη στο εξωτερικό, είχε αναλάβει να πληροφορεί τις προξενικές αρχές του καθεστώτος για όλες τις κινήσεις των αντιστασιακών στη μικρή μας γερμανική πόλη.
Η ανταμοιβή του ανθρώπου αυτού ήταν μια άδεια ταξί την οποία κράτησε μέχρι τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης και μετά την πούλησε.
Στη συνέχεια, επί «αλλαγής» και «σοσιαλισμού», προσελήφθη κλητήρας σε κάποια κρατική τράπεζα, όπως και φρόντισε να γίνει το ίδιο με όλη την οικογένειά του. Τις δυο - τρεις φορές που με βρήκε τυχαία στο δρόμο, με συμβούλευσε να μην διστάσω να προσφύγω στη βοήθεια του, γιατί όπως μου τόνιζε χαρακτηριστικά «είναι οικουμενικό στέλεχος του κινήματος».
Όσες φορές προσπάθησα να μάθω από υψηλά ιστάμενους γνωστούς και φίλους στο «κίνημα», κάνεις δεν γνώριζε κάτι για την κατηγορία αυτή των «οικουμενικών στελεχών».
Συμπέρανα, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα και τις αντιληπτικές ικανότητες του ατόμου, πως πρόκειται για κάποιο φαντασιακό οργανόγραμμα που έχουν τα μέλη του βαθέως κομματικού μηχανισμού για τον εαυτό τους.
Τα ανταλλάγματα δυο συνεχόμενων καθεστώτων, με σημείο αναφοράς σε δυο διαφορετικές πολιτικές περιόδους, ήταν μια άδεια ταξί και μια θέση κλητήρα σε τράπεζα για κάποιον από τους τελευταίους τροχούς εκάστου εξ αυτών.
Στην περίπτωση της δικτατορίας τον χρησιμοποιούσαν σαν χαφιέ και στην περίπτωση της μεταπολίτευσης σαν κλακαδόρο. Πιστεύω πως το παραπάνω πρόσωπο αντιπροσωπεύει περιγραφικά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των δυο τύπων μηχανισμού διεκπεραίωσης της εξουσίας που κυριάρχησαν στις δυο αυτές πρόσφατες περιόδους.
Δίνουν μια σαφή εικόνα του πως κυβερνηθήκαμε και στην περίοδο της δικτατορίας, αλλά και στην περίοδο της δημοκρατίας που ακολούθησε. Σε αμφότερες τις περιόδους αντί της κοινωνίας των πολιτών, με δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις, κυριάρχησε ένα μοντέλο της κοινωνίας των δικών μας παιδιών, των «κολλητών». Μοιραία φτάσαμε εδώ που φτάσαμε...
Αν δεχτούμε πως όλες οι κοινωνίες, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, κινούνται υπό την καθοδήγηση της εκάστοτε ελίτ της, η ελληνική κοινωνία είτε υπό καθεστώτα δικτατοριών, είτε δημοκρατιών, είτε με βασιλείς είτε χωρίς αυτούς, τα 200 χρόνια που υπάρχει κυβερνάται με φατριαστικό τρόπο, χωρίς πολλές φορές τα αναγκαία εκείνα επιχρίσματα που ξεχωρίζουν τις ανεπτυγμένες δημοκρατικές κοινωνίες από τις άλλες...
Το παρακράτος των κλειστών επαγγελμάτων...
Τελικά αλλάζουμε ή βουλιάζουμε. Αν κρίνω από τις κινητοποιήσεις των συντεχνιών, μάλλον αλλάζουμε. Τον περασμένο Χειμώνα ήταν ανησυχητικό πως οι μεταρρυθμίσεις υποτίθεται πως προσχωρούσαν με τις συντεχνίες να μην αντιδρούν.
Τις κινητοποιήσεις, μετά τη ΓΕΝΟΠ, ακολούθησαν οι οδηγοί των ταξί και είναι θέμα χρόνου να ακολουθήσουν οι φαρμακοποιοί, οι πανεπιστημιακοί, οι λοιποί και έστω έσχατοι, οι πολιτικοί με τους δημοσιογράφους, οι δυο πόλοι εξουσίας που φέρουν και το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για τη χρεοκοπία, καθώς ήξεραν και δεν μιλούσαν και αν όσοι δεν ήξεραν, όφειλαν να γνωρίζουν.
Το αποτέλεσμα ήταν να βρίσκεται όλη η κοινωνία συνέχεια σε λήθαργο και η χώρα να διαλύεται.
Η κοινωνία των συντεχνιών της μεταπολεμικής Ελλάδας και της μεταπολίτευσης καταρρέει υπό το βάρος της χρεοκοπίας της.
Αν ψάξει κάποιος τις ρίζες του συντεχνιακού κράτους στην Ελλάδα, θα βρει τους νικητές και ηττημένους του εμφυλίου και της χούντας. Όπως είπαμε και πριν, τα εκάστοτε καθεστώτα, προκειμένου να ανταμείψουν τους πιστούς τους έδιναν άδειες κλειστών επαγγελμάτων.

Μετά την μεταπολίτευση, αντί να ανοίξουν τα κλειστά επαγγέλματα ο «σοσιαλισμός» έκλεισε και τα υπόλοιπα. Έτσι οι διεκδικήσεις της γενιάς του πολυτεχνείου για πτυχίο που εξασφαλίζει επαγγελματική αποκατάσταση, μεταφράστηκε από το καθεστώς σε κλειστά επαγγέλματα με προκαθορισμένα περιθώρια κέρδους και αμοιβές για όσους εξασφάλιζαν την πολυπόθητη άδεια.
Οι άλλοι απέξω, να βιοπορίζουν σαν ντελιβεράδες...

Νομίζω πως ήταν ο Ρομπερτ Σιλερ σε μια παλιότερη συνέντευξη του που είχε δηλώσει πως μερικές δεκαετίες αργότερα θα θυμόμαστε με ευγνωμοσύνη αυτή τη χρεοκοπία, καθώς θα έχει γίνει η αιτία να αλλάξουμε ένα μοντέλο κοινωνίας και οικονομίας αδιέξοδο και βλαβερό...
Έτσι ακριβώς είναι. Έχω την εντύπωση πως εκτός από την μεταπολίτευση και το μετεμφυλιακό κράτος βρισκόμαστε στην αρχή του τέλους της πρώτης φάσης της νεοελληνικής ανεξαρτησίας που κυριάρχησαν, έκτος μικρών περιόδων, οι «Μαυρομιχάληδες», οι φατριάρχες και οι πατριές του αίματος στο τρόπο νομής και διανομής της εξουσίας.